Het Kerkebos en het Wiel
Het Kerkebos lag oorspronkelijk vrij centraal in ‘s Gravenmoer. Door overstromingen waren er huizen verdwenen en kwam de kerk en het Kerkebos meer aan de rand van het dorp te liggen.
Na de Sint Elisabethsvloed van 1421 werden er rechte dijkjes aangelegd. Door verschillende dijkdoorbraken in de eeuwen daarna kregen deze dijkjes andere vormen. Het punt waar de dijk door de sterke stroming doorbrak, werd schuurgat genoemd. Het water vormde achter het schuurgat kolken die door de ronde vorm wielen werden genoemd. Het dijkje werd gedicht door om het wiel een nieuwe dijk aan te leggen. Een wiel is dus een waterplas in de bocht van een dijk. Het wiel hier aan de Kerkdijk is ook zo ontstaan.
‘s Gravenmoer
Dit prachtige dorp is sinds 1997 een onderdeel van de gemeente Dongen. De gehuchten Klein Dongen en Dongen-Vaart waren altijd al onderdeel van deze gemeente.
Bij ’s Gravenmoer lagen vroeger veel veengebieden en die werden door de jaren heen afgegraven. Het resultaat van dit afgraven was het ontstaan van het slagenlandschap. Dit slagenlandschap is te herkennen aan de lange smalle stroken land omringd met kleine slootjes.
Aan de westkant van ’s Gravenmoer vormt de rivier de Donge de gemeentegrens met Oosterhout. We vinden bij de Donge een aantal prachtige stukjes natuur. Eén van die natuurgebieden is het Kerkebos dat wordt begrensd door de rivier De Donge, de Martinuskerk en bebouwing.
Het Kerkebos
De Martinuskerk met het tegenovergelegen Kerkebos waren vroeger meer in de kern van het dorp gesitueerd. Door overstromingen waren er huizen verdwenen en kwam de kerk en het Kerkebos meer aan de rand van het dorp te liggen. Na de Sint Elisabethsvloed van 1421 werden er rechte dijkjes aangelegd om het water in te tomen. Door verschillende dijkdoorbraken in de eeuwen daarna kregen deze dijkjes andere vormen.
Het wiel
Op de plaats waar door de sterke stroming de dijk zwak werd, ontstond een gat en dat noemde men het schuurgat. Achter dat schuurgat vormde het snel draaiende water kolken. Deze kolken konden wel tot 30 meter diep uitschuren. Door de ronde vorm, die bij het ronddraaiende water ontstond, werden deze plassen wielen genoemd. Het dijkje werd gedicht door om het wiel een nieuwe dijk aan te leggen. Een wiel is dus een waterplas in de bocht van een dijk. Het wiel hier aan de Kerkdijk is ook zo ontstaan.
De Kerkdijk
De Kerkdijk is het belangrijkste pad dat vanaf de Provincialeweg rechts naast de rivier de Donge richting ’s Gravenmoer loopt. Het gaat verder door het Kerkebos, loopt langs de Martinuskerk en eindigt in het centrum van het dorp. Een heerlijk wandelgebied dat in alle seizoenen van het jaar zijn schoonheid laat zien.
Voor meer informatie kan men op internet veel nieuwtjes vinden over het ontstaan en de geschiedenis van ’s Gravenmoer. Een mooi voorbeeld is te vinden op de site: https://s-gravenmoer-een-pareltje.jouwweb.nl/ van de heer J. Snijders.